Như đã biết hàng ngày chúng ta tiếp xúc trực tiếp với các vật dụng, đồ dùng… và tất cả mọi thứ có thể nhìn thấy được bằng mắt thường thông quá ánh sáng mặt trời. Mắt chúng ta đã quen thuộc với mọi thứ được chiếu sáng bằng ánh mặt trời nên ánh sáng mặt trời được xem là tiêu chuẩn trong việc chiếu sáng hiện nay. Vậy chỉ số CRI là gì? Nó có ý nghĩa gì không? Mời các anh (chị) cùng theo dõi bài viết sau!
Chỉ số CRI là gì? Vì sao CRI là tiêu chí quan trọng trong đèn LED?
Chỉ số CRI là gì? CRI là viết tắt của cụm từ Color Rendering Index có nghĩa là “chỉ số hoàn màu”. Phản ảnh độ trung thực, màu sắc của vật được chiếu ánh sáng vào trực tiếp. Đây được xem là chỉ số quan trọng nhất trong việc chiếu sáng, nhất là đối với những người cần độ chính xác của màu để làm việc.
Chỉ số RA là gì?
Chỉ số RA là ký hiệu của chỉ số hoàn màu. Chỉ số RA càng cao màu sắc của vật thể được chiếu sáng càng chân thật, mang lại cảm giác dễ chịu cho người nhìn.
Chỉ số RA của đèn LED
Đây là chỉ số quan trọng dùng để đánh giá chất lượng ánh sáng của đèn LED. Do đó, người dùng có thể dựa trên chỉ số này được ghi trên thân đèn LED để lựa chọn loại phù hợp nhất, đồng thời bảo vệ thị lực cho mắt.
Thang đo chỉ số hoàn màu CRI
Như đã nói ở trên ánh sáng mặt trời được xem là tiêu chuẩn trong chiếu sáng, là thước đo độ trung thực trong chiếu sáng nên nó có chỉ số CRI cao nhất là 100. Như vậy bất cứ đèn chiếu sáng nào có chỉ số CRI càng cao thì đèn đó sẽ có độ chiếu sáng chân thực, chính xác nhất.
Sau đây là một số chỉ số CRI so sánh ở từng trường hợp:
- CRI = 100 là ánh sáng ban ngày. Tiêu chí chuẩn nhất để đo độ trung thực khi có ánh sáng chiếu vào.
- CRI = 85 đến 95 là chỉ số hoàn màu rất cao thường dùng cho những khu vực có yêu cầu chính xác gần như tuyệt đối về màu sắc sản phẩm như: phòng pha sơn, kiểm tra màu bản vẽ…
- CRI = 65 đến 85 thì chúng ta có thể sử dụng vào các nhu cầu sinh hoạt chiếu sáng hàng ngày như: sân thể thao, nhà ăn, phòng ngủ…
- CRI = 45 đến 65 dùng để chiếu sáng các khu vực công cộng không cần độ chính xác về màu sắc nữa như: bãi xe, đèn đường.
- CRI = 25 đến 45 ở chỉ số này chúng ta chỉ sử dụng được ở những không gian chỉ cần chiếu sáng. Không quan trọng độ sai lệch của ánh sáng.
Đặc điểm, chất lượng và ứng dụng các chỉ số CRI phổ biến
Chỉ số CRI | Đặc điểm | Chất lượng ánh sáng | Ứng dụng |
0 | Màu đơn sắc | Ánh sáng của vật thể sẽ thay đổi khi chiếu sáng theo các màu đơn sắc như đen, xanh, vàng, tím, đỏ,… | Trang trí sân khấu, lễ hội, tiệc tùng, đèn ngủ,… |
<50 | Màu nhợt nhạt | Màu sắc của vật thể khi chiếu sáng không đúng với màu thực tế | Đèn phòng ngủ, sân vườn, nhà vệ sinh,… |
50-70 | Màu sắc biến đổi | Màu sắc vật thể được chiếu sáng bị biến đổi nhưng vẫn đủ rõ để quan sát các vật xung quanh | Dùng để chiếu sáng ngoài trời như đường làng, ngõ xóm, sân vườn, sân nhà, khu sinh hoạt chung,… |
70-85 | Màu sắc thông dụng nhất | Màu sắc thể hiện chính xác tương đối | Ứng dụng chiếu sáng trong văn phòng, công xưởng, đường phố,… |
85-95 | Màu sắc chân thật | Ánh sáng chiếu lên vật thể gần như chính xác | Sử dụng trong các không gian đòi hỏi độ chân thật màu sắc cao như phòng kiểm soát, phòng thí nghiệm, phòng pha chế, nhà xưởng in, vẽ tranh,… |
100 | Ánh sáng mặt trời | Màu sắc vật thể được chiếu sáng chân thật nhất | Dùng làm ánh sáng trong sinh hoạt ban ngày của con người và các loài sinh vật. |
CRI và hiệu suất phát quang đèn và mối liên quan
Trước khi tìm hiểu mối liên quan giữa CRI và hiệu suất phát quang đèn, chúng ta cần nắm vững định nghĩa hiệu suất phát quang đèn. Đây là đại lượng đo hiệu quả chiếu sáng của đèn LED, sử dụng đơn vị là lm/w.
Hiệu suất chiếu sáng và chỉ số CRI có mối liên hệ mật thiết với nhau. Cụ thể hơn, chỉ số CRI tỷ lệ nghịch với hiệu suất phát quang. Hiệu suất phát quang càng cao thì chỉ số CRI càng thấp. Do đó, nhà sản xuất phải cân bằng hai chỉ số này để tạo ra đèn LED chất lượng cao.
Đặc biệt, đèn LED có chỉ số CRI >75Ra và hiệu suất >100 lm/w sẽ mang lại chất lượng ánh sáng tốt nhất. Màu sắc vật thể được thể hiện chân thực, đồng thời tiết kiệm tối đa điện năng tiêu thụ.
Tham khảo bài viết Lumen là gì? (Lm)
Nhiệt độ màu CCT là gì? Cách phân biệt CRI và CCT
CCT là từ viết tắt ký hiệu của nhiệt độ màu của ánh sáng. Thông thường, nhiệt độ màu của đèn LED nằm trong khoảng 2500K-67000K.
Ngoài ra, nhiệt độ màu của đèn LED sẽ gây ảnh hưởng đến chỉ số hoàn màu CRI. Nhiệt độ CCT cao hơn sẽ có CRI cao hơn đèn LED có CCT thấp hơn. Để biết cách phân biệt hai chỉ số này, mời mọi người theo dõi bảng so sánh sau:
Tiêu chí | Chỉ số CRI | Chỉ số CCT |
Định nghĩa | Là chỉ số phản ánh màu sắc vật thể được chiếu sáng | Là chỉ số quyết định loại màu sắc ánh sáng phát ra từ đèn LED |
Giá trị tối đa | 95Ra | 10000K |
Ký hiệu | CRI | CCT |
Thang đo | 0-100Ra | 1000-10000K |
Ý nghĩa | Hỗ trợ lựa chọn đèn LED có màu sắc phù hợp với nhu cầu | Giúp lựa chọn đèn LED theo mục đích hoặc không gian chiếu sáng |
Xem thêm bài viết chi tiết nhiệt độ màu là gì?
3 lưu ý cần nhớ để chọn đèn LED với CRI phù hợp nhu cầu
Xác định đúng chỉ số CRI
Dưới đây là 3 cách xác định chỉ số CRI đúng cách để chọn đèn LED phù hợp với nhu cầu:
Cách 1: Xác định bằng mắt thường.
Quan sát bức tranh hoa quả nhiều màu sắc bằng ánh sáng đèn và ánh sáng ban ngày. Nếu màu sắc vật thể được chiếu sáng không có sự thay đổi hoặc thay đổi ít thì chỉ số CRI lớn hơn 80Ra. Đây là phương pháp xác định chỉ số hoàn màu đơn giản và dễ ứng dụng nhất.
Cách 2: Xác định bằng máy ảnh.
- Trước hết, dùng máy ảnh chụp vật thể có màu sắc vàng hoặc đỏ. Bức ảnh đầu tiên chụp dưới ánh sáng mặt trời với CRI=100. Bức ảnh thứ hai chụp trong nhà dưới ánh đèn LED.
- Sau khi hoàn thành hai bức hình, cho lần lượt vào photoshop để nhận thấy sự khác biệt về màu sắc.
- Nếu hai bức ảnh không khác biệt nhiều về màu sắc thì chỉ số CRI lớn hơn 80Ra. Ngược lại, nếu có sự khác biệt lớn thì chỉ số CRI nhỏ hơn 70Ra.
Cách 3: Xác định bằng thiết bị đo.
Phương thức này được đánh giá mang lại hiệu quả tối ưu nhất. Bằng cách sử dụng máy đo có thể xác định chỉ số CRI một cách dễ dàng, nhanh chóng và chính xác.
Chỉ số CRI phù hợp với đèn LED
Thông thường, các dòng đèn LED có chỉ số CRI trong khoảng 70-85Ra. Đây là mức chỉ số giúp tối ưu hiệu suất hoạt động của đèn LED, đồng thời tiết kiệm điện năng tối đa. Tuy nhiên, người dùng cần lưu ý đèn LED có chỉ số hoàn màu 85Ra sẽ chiếu sáng màu sắc vật thể trung thực và dễ nhìn nhất.
Dùng đèn LED có CRI 80, 90 khi nào?
Đèn LED có chỉ số hoàn màu 80 Ra giúp vật thể phản ánh màu sắc đẹp mắt, lung linh và ấn tượng hơn. Những loại đèn này được ứng dụng nhiều trong lĩnh vực chiếu sáng thiết kế nội thất như đèn LED âm trần, đèn showroom ô tô, trang trí shop thời trang,…
Trên đây là tổng hợp các thông tin về chỉ số CRI là gì, anh (chị) hãy lưu ý để có thể lựa chọn loại đèn LED phù hợp với nhu cầu của mình. Ngoài ra, nếu anh (chị) đang cần một đơn vị cung cấp các loại đèn LED như: đèn LED pha, đèn LED ốp trần, đèn LED âm trần,.. với đa dạng chỉ số CRI, hãy tham khảo Vật Tư 365.